Category Archives: ΥΓΕΙΑ

Αίμα από ομφάλιο λώρο αναζωογόνησε τον εγκέφαλο γερασμένων πειραματόζωων

Επιστήμονες στις ΗΠΑ κατάφεραν να ξανανιώσουν τον εγκέφαλο γερασμένων ποντικιών

και να βελτιώσουν τις λειτουργίες της μάθησης και της μνήμης τους, χορηγώντας στα πειραματόζωα μια πρωτεΐνη που υπάρχει στο αίμα του ανθρώπινου ομφάλιου λώρου. Τα πειραματόζωα έγιναν πιο νεανικά και πιο έξυπνα. Είναι η πρώτη φορά που μια ανθρώπινη πρωτεΐνη έχει αυτό το αποτέλεσμα.

To εντυπωσιακό επίτευγμα -αν αποδειχθεί εφικτό να επαναληφθεί και στους ανθρώπους- μπορεί να βοηθήσει μελλοντικά στην ανάπτυξη νέων αντιγηραντικών θεραπειών για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αλλά και θεραπειών για νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ. Θα πρέπει όμως να προηγηθούν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους και ορισμένοι επιστήμονες εμφανίζονται επιφυλακτικοί, με δεδομένο ότι συχνά αυτό που έχει αποτελέσματα στα πειραματόζωα, δεν «δουλεύει» εξίσου καλά στο ανθρώπινο σώμα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευρολογίας Τόνι Γουίς-Κορέϊ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», είχαν γίνει διεθνώς γνωστοί προ ετών, όταν είχαν δείξει ότι οι πρωτεΐνες από το αίμα νεαρών ποντικιών μπορούσαν να «φρεσκάρουν» τα γερασμένα ποντίκια.

Αυτή τη φορά, οι επιστήμονες έκαναν κάτι ανάλογο στον εγκέφαλο των ποντικιών, χρησιμοποιώντας ανθρώπινο αίμα. Οι ερευνητές χορήγησαν στα γερασμένα ποντίκια πλάσμα ανθρωπίνου αίματος (τόσο από νέους όσο και από ηλικιωμένους) ανά τέσσερις μέρες επί δύο εβδομάδες. Το αίμα που προερχόταν από ηλικιωμένους ανθρώπους, δεν βοήθησε καθόλου, αλλά το αίμα από τους νέους είχε πολύ θετικό αντίκτυπο στα ηλικιωμένα ποντίκια.

Αναζητώντας ποιο συστατικό του νεανικού ανθρωπίνου αίματος είναι αυτό που έχει τη δυνατότητα να ξανανιώνει τον γερασμένο εγκέφαλο των ζώων, οι ερευνητές απομόνωσαν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, την ΤΙΜΡ2. Μετά τη χορήγηση αποκλειστικά της ΤΙΜΡ2, που φαίνεται να ξανανιώνει κυρίως τον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, τα πειραματόζωα εμφάνισαν σημαντική βελτίωση στα τέστ μάθησης και μνήμης. Αντίθετα, όταν χορηγήθηκε πλάσμα αίματος χωρίς την εν λόγω πρωτεΐνη, τα γερασμένα πειραματόζωα δεν έδειξαν να ωφελούνται.

Συνεπώς η πρωτεΐνη ΤΙΜΡ2, που εκκρίνεται με φυσικό τρόπο στην αρχή της ανθρώπινης ανάπτυξης, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί φαρμακευτικά τα επόμενα χρόνια. Προς το παρόν, πάντως, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με πιο τρόπο η εν λόγω πρωτεΐνη κάνει τα «μαγικά» της.

Επεσήμαναν επίσης ότι το πλάσμα αίματος από τον ανθρώπινο ομφάλιο λώρο περιέχει πιθανώς και άλλες σημαντικές πρωτεΐνες, όπως η GDF11, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντιγηραντικό «όπλο» στο μέλλον. Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι στο μέλλον οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με άνοια θα μπορούν να «φρεσκάρουν» τον εγκέφαλό τους με πρωτεΐνες όπως η ΤΙΜΡ2 ή με φάρμακα που θα μιμούνται τη δράση της.

Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές από τουλάχιστον δύο εταιρείες (στη μία, την Alkahest, είναι υπεύθυνος ο Γουίς-Κορέϊ, ενώ μία άλλη βρίσκεται στη Νότια Κορέα), οι οποίες εγχύουν σε ηλικιωμένους ανθρώπους αίμα από νεαρούς. Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν έως το τέλος του 2017. Κάτι από δράκουλα θυμίζει όλο αυτό, αλλά γίνεται για το καλό της επιστήμης…

Continue reading Αίμα από ομφάλιο λώρο αναζωογόνησε τον εγκέφαλο γερασμένων πειραματόζωων

Οι παιδικοί καρκίνοι εμφανίζουν αύξηση

Ανοδική τάση εμφάνισαν τα περιστατικά παιδικών καρκίνων που αυξήθηκαν κατά 13%

μεταξύ 2001-2010, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, που αξιολόγησε τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία σε 62 χώρες.

Οι παιδικοί καρκίνοι είναι σχετικά σπάνιοι και συνήθως έχουν γενετική αιτιολογία, αλλά μπορεί επίσης να οφείλονται σε λοιμώξεις και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το ένα τρίτο περίπου των παιδικών καρκίνων έως 15 ετών αφορά τις λευχαιμίες.

Η διαχρονική αύξηση των παιδικών καρκίνων αποδίδεται από τους επιστήμονες κυρίως στη βελτίωση των μεθόδων διάγνωσης, καθώς παράλληλα το προσδόκιμο ζωής των μικρών ασθενών βελτιώνεται σε αρκετές χώρες. Σε άλλες όμως χώρες, ιδίως τις φτωχότερες της Ασίας και της Αφρικής, πολλές περιπτώσεις δεν διαγιγνώσκονται ποτέ.

Οι ερευνητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό ογκολογίας «The Lancet Oncology», ανέφεραν ότι στον κόσμο, κατά μέσο όρο, περίπου 140 παιδιά ανά ένα εκατομμύριο διαγιγνώσκονται με καρκίνο έως την ηλικία των 14 ετών. Ειδικότερα μεταξύ των εφήβων, 185 ανά εκατομμύριο εμφανίζουν καρκίνο, συνήθως λέμφωμα.

Ανισότητες στη λευχαιμία

Παρόλο που έχουν μειωθεί κατά τα τελευταία χρόνια οι ανισότητες διεθνώς όσον αφορά την επιβίωση από παιδική λευχαιμία, παραμένουν σημαντικές αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, καθώς σε μερικές χώρες το προσδόκιμο πενταετούς ζωής μετά από τη διάγνωση είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με άλλες, σύμφωνα με μια δεύτερη διεθνή επιστημονική μελέτη.

Ενδεικτικά, η επιβίωση επί μια πενταετία των παιδιών με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, φθάνει το 92% στη Γερμανία έναντι 52% στην Κολομβία. Η επιβίωση έχει βελτιωθεί για τις περισσότερες ηλικιακές ομάδες, αλλά η μικρότερη παραμένει στα βρέφη κάτω του ενός έτους.

Η λευχαιμία είναι η συχνότερη μορφή παιδικού καρκίνου διεθνώς στις ηλικίες έως 14 ετών, αποτελώντας το ένα τρίτο περίπου των περιστατικών καρκίνου στα παιδιά έως εννέα ετών και το ένα τέταρτο στα παιδιά δέκα έως 14 ετών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Όντρεϊ Μποναβέντσερ της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αιματολογίας «The Lancet Haematology», ανέλυσαν στοιχεία για σχεδόν 90.000 παιδιά από 53 χώρες (όχι την Ελλάδα).

Διαπιστώθηκε ότι διαχρονικά στις περισσότερες χώρες αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής των ασθενών για τις δύο κυριότερες μορφές παιδικής λευχαιμίας, την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ΟΛΛ) και την οξεία μυελογενή λευχαιμία (ΟΜΛ), αλλά οι αισθητές ανισότητες μεταξύ των χωρών παραμένουν. Η πρόοδος υπήρξε μεγαλύτερη στην ΟΛΛ από ό,τι στην ΟΜΛ, με την πενταετή επιβίωση για τη δεύτερη να κυμαίνεται από 33% στη Βουλγαρία έως 78% στη Γερμανία.

Οι πιθανότητες επιβίωσης εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιιού κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Όταν γίνεται σε ηλικία ενός έως εννέα ετών, η επιβίωση είναι μεγαλύτερη από ό,τι αν η λευχαιμία διαγνωσθεί σε ηλικίες κάτω του ενός έτους ή μεταξύ δέκα έως 14 ετών.

«Υπάρχουν ακόμη μεγάλα περιθώρια βελτίωσης στη διαχείριση της παιδικής λευχαιμίας σε πολλές χώρες. Η πενταετής επιβίωση μετά τη διάγνωση για τα παιδιά με ΟΛΛ μπορεί να φθάσει το 90% και για τα παιδιά με ΑΜΛ το 80%, αλλά σε μερικές χώρες παραμένει κάτω από 60% και για τις δύο παθήσεις. Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς να εμποδίσουμε τη λευχαιμία στα παιδιά, αλλά η καλύτερη δυνατή θεραπεία παρέχει την ευκαιρία για μακρόχρονη επιβίωση στα περισσότερα παιδιά», δήλωσε η Μποναβέντσερ.

Του Π.Δρακόπουλου

 

 

         Περίπου το 80% των περιστατικών παιδικής λευχαιμίας συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, που έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο πενταετούς επιβίωσης.

Continue reading Οι παιδικοί καρκίνοι εμφανίζουν αύξηση

Ανησυχητικά στοιχεία για το κάπνισμα στην Ελλάδα

Παρόλο που το ποσοστό των καπνιστών έχει μειωθεί σε πολλές χώρες κατά τα τελευταία 25 χρόνια,

ένας στους τέσσερις άνδρες και μία στις 20 γυναίκες -συνολικά σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι- συνεχίζουν να καπνίζουν κάθε μέρα, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, χωρίς να συνυπολογίζονται οι πιο περιστασιακοί καπνιστές.

 Η μελέτη, με επικεφαλής την ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια Εμανουέλα Γακίδου του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία για 195 χώρες και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet», δείχνει ότι μεταξύ 1990 – 2015 το ποσοστό των καθημερινών ανδρών καπνιστών διεθνώς μειώθηκε κατά 28% (από 35% σε 25%), ενώ των γυναικών κατά 34% (από 8% σε 5,4%).

 

Κατά μέσο όρο το ποσοστό των καπνιστών και των δύο φύλων μειώθηκε κατά 29,4% από το 1990, πέφτοντας στο 15,3% το 2015. Όμως, λόγω και της συνεχούς αύξησης του παγκοσμίου πληθυσμού, το 2015 οι καθημερινοί καπνιστές στη Γη ήσαν περισσότεροι σε απόλυτο αριθμό, καθώς υπολογίζονταν σε 933 εκατομμύρια έναντι 870,4 εκατομμυρίων το 1990.

«Οι συνεπείς προσπάθειες ελέγχου του καπνίσματος έχουν φέρει πρόοδο στη μείωση της θανατηφόρας συνήθειας του καπνίσματος σε μεγάλο μέρος του κόσμου, όμως πολλά ακόμη πρέπει να γίνουν. Η αύξηση του αριθμού των καθημερινών καπνιστών συνεχίζει να ξεπερνάει την παγκόσμια μείωση στα ποσοστά καθημερινού καπνίσματος» δήλωσε η κ. Γακίδου.

 Οι χώρες με τους περισσότερους άνδρες καθημερινούς καπνιστές το 2015 ήσαν η Κίνα (254 εκατομμύρια), η Ινδία (91 εκατ.) και η Ινδονησία (50 εκατ.). Αντίστοιχα στις γυναίκες, ήσαν οι ΗΠΑ (17 εκατ.), η Κίνα (14 εκατ.) και η Ινδία (13,5 εκατ.).

Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο σε ποσοστό γυναικών καθημερινών καπνιστριών (27%), δηλαδή πάνω από μία στις τέσσερις Ελληνίδες καπνίζουν κάθε μέρα. Προηγούνται η Γροιλανδία (44%) και η Βουλγαρία (28%), ενώ έπονται το Μαυροβούνιο (26%) και η Κροατία (25%).

 Σύμφωνα με τη μελέτη, οι περισσότεροι άνδρες καθημερινοί καπνιστές υπάρχουν σε χώρες μεσαίου επιπέδου ανάπτυξης, ενώ οι περισσότερες γυναίκες καθημερινές καπνίστριες στις ανεπτυγμένες χώρες. Από ηλικιακής πλευράς, οι περισσότεροι καθημερινοί καπνιστές είναι 25 έως 35 ετών.

Το κάπνισμα είναι -μετά την υπέρταση- η δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, σύμφωνα με τη μελέτη, καθώς τουλάχιστον το 11% των συνολικών θανάτων το 2015 ή 6,4 εκατομμύρια θάνατοι συνδέονταν με αυτό. Οι θάνατοι που σχετίζονται με το κάπνισμα, εμφάνισαν αύξηση 4,7% παγκοσμίως μεταξύ 1990-2015. Επιπλέον, το κάπνισμα σχετίζεται με την επιβάρυνση της υγείας και με χρόνιες παθήσεις (καρδιαγγειακές, καρκίνος, πνευμόνων κ.α.) εκατομμυρίων ανθρώπων.

Σύμφωνα με την κ. Γακίδου, «παρά τις ορισμένες ιστορίες επιτυχίας, το κάπνισμα παρέμεινε το 2015 η κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας σε 100 χώρες». Όπως είπε, «χρειάζονται πιο συντονισμένες πολιτικές πρωτοβουλίες, εφαρμογή των μέτρων ελέγχου του καπνίσματος και σταθερή πολιτική βούληση να αντισταθμιστούν τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Παρά την πρόοδο, ο πόλεμος κατά του καπνίσματος πολύ απέχει από το να έχει κερδηθεί, ιδίως στις χώρες με τους μεγαλύτερους αριθμούς καπνιστών».

Continue reading Ανησυχητικά στοιχεία για το κάπνισμα στην Ελλάδα

Επιπτώσεις στην υγεία από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Κανόνες για την ασφαλή χρήση του κινητού

Ημερίδα του ΙΣΑ υπό την αιγίδα της ΚΕΔΕ

Τον κώδωνα του κινδύνου για τα αρνητικά συμπτώματα στην υγεία από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, κρούουν οι ειδικοί και τονίζουν την ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας με ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά, προτείνοντας αλλαγή των εθνικών ορίων έκθεσης.

Τη συζήτηση για το θέμα άνοιξε ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, διοργανώνοντας ημερίδα, υπό την αιγίδα της ΚΕΔΕ, με θέμα «Μη Ιονίζουσα Ακτινοβολία και οι Πιθανές Επιπτώσεις της στην Υγεία».

Σύμφωνα με τους ομιλητές, τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος NTP (National Toxicology Program) που δημοσιεύτηκαν το 2016, -στo οποίο αναφέρεται αύξηση εγκεφαλικών όγκων και σβαννωμάτων καρδιάς σε πειραματόζωα-, η αυξανόμενη συμπτωματολογία Ηλεκτρικής Υπερευαισθησίας, σε σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού, από την έκθεσή του στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η μεγάλη άνοδος του αυτισμού, καθώς και η πρωτοβουλία αρκετών κρατών να μειώσουν δραστικά τα επιτρεπτά όρια ακτινοβολίας ( Ιταλία, Ελβετία, Ρωσία, Πολωνία, Βουλγαρία, Σλοβενία), επιτάσσουν μια πιο προσεκτική και ενδελεχή εξέταση των επιπτώσεων από την κατάχρηση της ασύρματης επικοινωνίας.

Στο πλαίσιο της ημερίδας, ο Δρ. Θεόδωρος Μέτσης, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος, Μηχανικός Περιβάλλοντος, ανέφερε ότι ερευνητικά ιδρύματα, ακαδημαϊκοί και αξιόλογοι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα επίπεδα ακτινοβολίας που καταγράφονται σήμερα, μέσα στον αστικό ιστό δεν είναι ασφαλή και πρόσθεσε ότι νέες εφαρμογές, όπως η τεχνολογία του 5G και οι έξυπνοι μετρητές που θα αντικαταστήσουν τους αναλογικούς μετρητές της ΔΕΗ, θα αυξήσουν την ακτινοβολία και θα επηρεάσουν την καθημερινότητα μας.

«Οι επιδράσεις στην υγεία, από τις ακτινοβολίες της ασύρματης τεχνολογίας, περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο, για εμφάνιση καρκίνου, κυτταρικού στρες, αύξηση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών, γενετικές βλάβες δομικές και λειτουργικές αλλαγές του αναπαραγωγικού συστήματος ,διαταραχές των λειτουργιών μάθησης και μνήμης. Επίσης άμεσες επιπτώσεις με το μορφή πονοκεφάλων, έλλειψης συγκέντρωσης, αϋπνίες, διαταραχές μνήμης, μείωση ανοσοποιητικού συστήματος αλλεργίες κ.τ.λ. αποτελούν καθημερινά συμπτώματα, στους διαμένοντας πλησίον των κεραιών», ανέφερε Λουκάς Μαργαρίτης, καθηγητής Ραδιοβιολογίας, τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ.

«Η πολιτεία οφείλει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, για να προστατέψει τους πολίτες ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών, όπου το πλαίσιο έχει γίνει πιο αυστηρό» σχολίασε ο πρόεδρος του ΙΣΑ Γιώργος Πατούλης, προσθέτοντας παράλληλα ότι «και ο κάθε χρήστης αυτών των συσκευών πρέπει να σέβεται τους κανόνες προστασίας και να μην κάνει κατάχρηση».

Κανόνες ασφαλούς χρήσης της ασύρματης επικοινωνίας

Χρησιμοποίησε το κινητό τηλέφωνο λογικά και για σύντομα τηλεφωνήματα.

Παιδιά κάτω των 12 ετών καλό είναι να μην χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα.

Μην βάζεις το κινητό σε επαφή με το κεφάλι σου.

Μην κάνεις χρήση κινητού στο αυτοκίνητο, τρένο, αεροπλάνο ή ανελκυστήρα.

Μην κάνεις χρήση κινητού όταν υπάρχουν μικρά παιδιά, ή έγκυες γυναίκες γύρω σου.

Κράτησε το κινητό μακριά από το σώμα σου.

Όταν κάνεις χρήση κινητού, κράτα απόσταση από άλλους.

Μην τοποθετείς το κινητό στην τσέπη σου.

Την νύχτα κλείνε πάντα το κινητό σου και απενεργοποίησε το Wi Fi.

Μην παίζεις παιχνίδια στο κινητό τηλέφωνο on-line, βάλτο σε airplane mode

Ασύρματα LAN (Wi FI) μπορούν να σε εκθέσουν σε ακτινοβολία μικροκυμάτων.

Περιόρισε το Wi Fi και κάνε χρήση σταθερής – ενσύρματης σύνδεσης.

Όταν το σήμα που δέχεσαι είναι κακό μην τηλεφωνείς.

Αν έχεις πρόσβαση σε σταθερή γραμμή, κάνε χρήση αυτής κατά προτεραιότητα

Απενεργοποίησε επιλογές Wi Fi, Bluetooth, και Data, όταν δεν χρησιμοποιούνται

Σύμφωνα με τους ομιλητές πολλές επιστημονικές μελέτες και πορίσματα Ιδρυμάτων συστήνουν πιο προσεκτική και ελεγχόμενη έκθεση στην ακτινοβολία και προτείνουν μεταξύ άλλων τα εξής: Να αναθεωρηθεί η νομοθεσία και να τροποποιηθούν τα όρια έκθεσης, με βάση τα νέα βιολογικά δεδομένα, κατά το πρότυπο άλλων χωρών. Να ληφθούν μέτρα, για τη μείωση της έκθεσης των παιδιών. Να γίνεται χρήση ενσύρματου δικτύου, στα νηπιαγωγεία, σχολεία κ.α.. Η χορήγηση αδειών να μην περιλαμβάνει τοποθέτηση κεραιών, κοντά σε σχολεία, ημερήσια κέντρα φροντίδας, γηροκομεία, νοσοκομεία ή άλλα κτίρια όπου ευαίσθητες ομάδες ανθρώπων μένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Εφη Φουσέκη

Continue reading Επιπτώσεις στην υγεία από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Η παιδική παχυσαρκία καθορίζεται πριν γεννηθεί το μωρό

Η προδιάθεση για την παιδική παχυσαρκία

καθορίζεται πριν τη γέννηση του παιδιού, κάνοντας της κληρονομική ασθένεια που μαστίζει και τα Ελληνόπουλα.

Ταυτόχρονα,  περίπου 4 στα  10 Ελληνόπουλα προσχολικής και σχολικής ηλικίας είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Αυτό τόνισε η  παιδίατρος, παιδογαστρεντερολόγος -Ηπατολόγος Αίγλη Ζέλλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής  στο  διάσημο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, μιλώντας  σε διάλεξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος με θέμα «Η διατροφή στην Βρεφική και Παιδική Ηλικία.  Επιπτώσεις στην Απώτερη Υγεία».

«Οι γονείς μέσω των γονιδίων τους και διάφορων επιγενετικών παραγόντων κληροδοτούν στα παιδιά τους την  παχυσαρκία, η οποία δυστυχώς αποτελεί μάστιγα καθώς το παχύσαρκο παιδί σε μεγάλο ποσοστό  θα είναι και παχύσαρκος ενήλικας» ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Ζέλλου.

Σύμφωνα με την Αίγλη Ζέλλου, είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι οι παχύσαρκοι γονείς θα αποκτήσουν παχύσαρκα παιδιά, τα οποία ως ενήλικες στην υπόλοιπη ζωή τους θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, από τα λεγόμενα νοσήματα φθοράς (διαβήτη, υπέρταση, αγγειακά).

Για το λόγο αυτό η καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας αποτελεί στόχο βελτίωσης της δημόσιας υγείας.

 

Παράγοντες παιδικής παχυσαρκίας
Οι παράγοντες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν  την   υγεία και το βάρος του παιδιού από την στιγμή της σύλληψης του μέχρι και την  ηλικία των δυο χρόνων είναι:

Αρχική υγεία των γονέων
Εμβρυική ζωή-γονίδια και επιγενετική
Περιγεννητικό περιβάλλον
Τρόπος γέννησης (καισαρική τομή ή φυσιολογικός τοκετός)
Μικροβίωμα (Εντερική χλωρίδα μητέρας-εμβρύου)
Μητρικός θηλασμός
Διατροφή τις πρώτες 1000 μέρες ζωής
Η υγεία των γονιών, τόσο της μητέρας (πριν την σύλληψη, κατά την κύηση και την περίοδο του θηλασμού) όσο και του πατέρα, είναι καθοριστική για το αν το παιδί θα είναι παχύσαρκο.

Κι αυτό γιατί η παχυσαρκία της μητέρας διπλασιάζει τον κίνδυνο παχυσαρκίας του παιδιού στα δυο πρώτα χρόνια της ζωής του. Επίσης, η διατροφή του πατέρα (παχυσαρκία, κάπνισμα, αλκοόλ), επηρεάζει το σπέρμα μέσω του οποίου γίνεται η μεταφορά επιγενετικών αλλαγών στο DNA.

Το βάρος της εγκύου
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η διατροφή αλλά και το βάρος της γυναίκας κατά την περίοδο της κύησης. Σύμφωνα με το   American College of Obstetricians and Gynecologists το ανώτατο βάρος που μπορούν να πάρουν οι γυναίκες κατά την κύηση είναι :

Αυτές με φυσιολογικό βάρος (BMI: 18.5–24.5): + 12-16 kg
Οι  υπέρβαρες (BMI: 25–29): +7–12 kg
Οι παχύσαρκες (BMI> 30): + 5–9 kg
Ακόμη τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική τομή (το 60% των παιδιών στην Ελλάδα) κινδυνεύουν περισσότερο από:

Αυτοάνοσα νοσήματα
Κοιλιοκάκη
Παχυσαρκία
«O μητρικός θηλασμός αποτελεί σημαντική ασπίδα προστασίας για το παιδί από πολλούς παράγοντες  και για αυτό οι μητέρες θα πρέπει οπωσδήποτε να θηλάζουν τους πρώτους έξι μήνες»  επεσήμανε η κα Ζέλλου.

Συγκεκριμένα, ο μητρικός θηλασμός προστατεύει από:

Γαστρεντερολογικές λοιμώξεις και
Συμβάλλει στην πρόληψη της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία και εφηβεία.
Καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή του παιδιού παίζει η διατροφή του τις πρώτες 1000 μέρες. Η μεγαλύτερη αύξηση βάρους μετά τη γέννηση συμβαίνει μεταξύ του 4ου και του 6ου μήνα.

Το υψηλό Β.Γ. και ο ρυθμός αύξησης βάρους τα πρώτα χρόνια σχετίζονται με αύξηση κινδύνου παχυσαρκίας.

Επίσης η απότομη αύξηση βάρους τα πρώτα χρόνια ζωής σχετίζεται  με προβλήματα στην απώτερη υγεία:

Αρτηριακή υπέρταση
Εναπόθεση λίπους
Αύξηση λιποπρωτεΐνης LDL
Σαχκαρώδης διαβήτης
 

Παιδική παχυσαρκία: Πρόληψη και αντιμετώπιση
Για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας οι παιδίατροι συστήνουν ότι πρέπει να γίνεται:

Εκτίμηση και παρακολούθηση βάρους από 0-5 έτη
Χρήση καμπύλης ανάπτυξης WHO/ CDC για τα θηλάζοντα βρέφη
Ενθάρρυνση μητρικού θηλασμού (Συστάσεις Αmerican Academy Pediatrics/ WHO: 6-12 μήνες)
Δημιουργία υγιεινού περιβάλλοντος σίτισης
Σίτιση με βάση τη ζήτηση του παιδιού και αίσθηση πείνας και όχι υπερσίτιση βάσει κουλτούρας
Αύξηση φυσικής άσκησης του παιδιού
Τήρηση ωρών ύπνου ανά ηλικία
Ταυτόχρονα οι γενικές διαιτητικές οδηγίες για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας συνιστούν διατροφή που βασίζεται:

Στα φρούτα και τα λαχανικά
Στα ολικής άλεσης προϊόντα
Στα ημιαποβουτυρωμένα ή αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα σε παιδιά άνω των 2 ετών
Στα όσπρια, τα ψάρια και τα άπαχα κρέατα
Oχι ενεργειακά πυκνά-φτωχά σε θρεπτικά συστατικά (π.χ. αλμυρά σνακ, παγωτά, τηγανητά τρόφιμα, ροφήματα με ζάχαρη)
Περιορισμός σνακ κατά τις καθιστικές δραστηριότητες ή ως αντίδραση σε στιγμές ανίας (ιδ. χυμούς, αναψυκτικά, αθλητικά ποτά)
Περιορισμός καθιστικών δραστηριοτήτων. Όχι >1-2 hτηλεόραση/video- όχι τηλεοράσεις στα δωμάτια των παιδιών
Τακτικά οικογενειακά γεύματα για προαγωγή κοινωνικής αλληλεπίδρασης και διαμόρφωση διατροφικής συμπεριφοράς
Η επιλογή των ωρών των γευμάτων πρέπει να γίνεται από τους γονείς και όχι από τα παιδιά

(shapegr)

Τελικά δεν φταίνε για όλα οι ορμόνες

Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από την επιλόχειο κατάθλιψη;

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι πιο συχνή από ότι φαντάζεστε αφού 1 στις 6 γυναίκες μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα μετά τον τοκετό.

Οι περισσότεροι ειδικοί μέχρι τώρα ενοχοποιούσαν τις ορμονικές μεταβολές κατά την εγκυμοσύνη. Σύμφωνα όμως με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Lancet  ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών που εκδηλώνουν επιλόχειο κατάθλιψη είχαν εκδηλώσει κάποια στιγμή στη ζωή τους συμπτώματα που συνδέονται με διαταραχές της ψυχικής υγειάς. Πιο συγκεκριμένα μια στις τρεις γυναίκες που είχε αντιμετωπίσει πρόβλημα ψυχικής υγείας όπως αγχώδεις διαταραχές ή κατάθλιψη στην εφηβεία ή στην δεύτερη δεκαετία της ζωής τους εκδηλώνουν επιλόχειο κατάθλιψη όταν γίνονται μητέρες. Αντίθετα στις γυναίκες που δεν έχουν εκδηλώσει ποτέ συμπτώματα ψυχικής διαταραχής ο κίνδυνος εκδήλωσης επιλόχειας κατάθλιψης είναι 1 στις 12. Υπάρχει όμως τρόπος να προλάβει μια γυναίκα την επιλόχειο κατάθλιψη;

Τι συστήνουν οι ειδικοί; Εξηγούν ότι είναι σημαντικό οι όποιες ψυχικές διαταραχές να διαγιγνώσκονται όσο το δυνατόν πιο νωρίς (πράγμα όμως που δεν συμβαίνει πάντα) και να ρυθμίζονται με την κατάλληλη θεραπεία. Έτσι διασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή ψυχική ισορροπία των γυναικών όταν γίνονται μητέρες πράγμα που φυσικά έχει και θετικό αντίκτυπο στα νεογέννητα παιδιά τους. 

(happymom)

Continue reading Τελικά δεν φταίνε για όλα οι ορμόνες

Νέες ανακαλύψεις για το γενετικό υπόβαθρο καρκίνων με ελληνική συμμετοχή

Νέους γενετικούς παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση των καρκίνων του εγκεφάλου και των ωοθηκών εντόπισαν δύο νέες μεγάλες διεθνείς γενετικές επιστημονικές έρευνες

στις οποίες συμμετείχαν αρκετοί Έλληνες επιστήμονες.

Στην πρώτη μελέτη, τη μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα, επιστήμονες από πολλές χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή μοριακής γενετικής Ρίτσαρντ Χούλστον του Ινστιτούτου Ερευνών για τον Καρκίνο, στο Λονδίνο, ανέλυσαν και συνέκριναν το γονιδίωμα 12.494 ασθενών με γλοίωμα (την πιο συχνή μορφή καρκίνου του εγκεφάλου) και 18.190 ατόμων που δεν ήσαν καρκινοπαθείς.

Οι επιστήμονες (μεταξύ των οποίων ο ελληνικής καταγωγής Κωνσταντίνος Γούσιας του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου της Βόννης), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής «Nature Genetics», αποκάλυψαν 13 νέα γενετικά σφάλματα που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης γλοιώματος. Διπλασιάσθηκαν έτσι από 13 σε 26 οι γνωστές γενετικές αλλαγές που σχετίζονται με τον κίνδυνο γλοιώματος.

Μία από τις νέες μεταλλάξεις αυξάνει τον κίνδυνο κατά 33% περίπου και οι άλλες κατά τουλάχιστον 15% η καθεμία. Οι 13 μεταλλάξεις επηρεάζουν πολλές κυτταρικές λειτουργίες, όπως τον πολλαπλασιασμό των νευρικών κυττάρων, την επιδιόρθωση του DNA, την παραγωγή πρωτεϊνών, την πρόκληση φλεγμονής κ.ά.

Η ανακάλυψη θα επιτρέψει στους γιατρούς να εντοπίζουν έγκαιρα ανθρώπους με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του εγκεφάλου λόγω του γενετικού υποβάθρου τους. Μπορεί επίσης να αναπτυχθούν νέα φάρμακα, για τα οποία υπάρχει μεγάλη ανάγκη, όσον αφορά τον συγκεκριμένο καρκίνο.

Περίπου το 40% των συνολικών περιπτώσεων καρκίνων του εγκεφάλου αφορούν το γλοίωμα, για το οποίο μέχρι στιγμής δεν υπάρχει αξιόπιστη μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης, ενώ και οι υπάρχουσες φαρμακευτικές θεραπείες δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές.

Το γλοίωμα διακρίνεται σε γλοιοβλάστωμα και μη γλοιοβλάστωμα. Το γλοιοβλάστωμα είναι πολύ επιθετικός καρκίνος και το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών είναι μόνο δέκα έως 15 μήνες μετά τη διάγνωση. Μία από τις 13 μεταλλάξεις (στο γονίδιο HEATR3) αυξάνει τον κίνδυνο γλοιοβλαστώματος κατά 18%.

Καρκίνος ωοθηκών

Στη δεύτερη μελέτη, από 418 ερευνητές σχεδόν 300 πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων παγκοσμίως, αναλύθηκε το γονιδίωμα περίπου 100.000 γυναικών, από τις οποίες οι 17.000 είχαν καρκίνο των ωοθηκών.

Οι επιστήμονες της διεθνούς ερευνητικής κοινοπραξίας OncoArray Consortium, με επικεφαλής τον καθηγητή Πολ Φάροου του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ίδιο περιοδικό γενετικής, εντόπισαν 12 νέες γονιδιακές παραλλαγές που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου.

Οι 12 νέοι γενετικοί παράγοντες κινδύνου έρχονται να προστεθούν στους 18 που ήσαν ήδη γνωστοί, ανεβάζοντας έτσι τον συνολικό αριθμό τους σε 30. Όλοι μαζί οι 30 παράγοντες συνολικά εκτιμάται ότι εξηγούν γύρω στο 6,5% του κληρονομικού κινδύνου, συνεπώς αναμένεται να βρεθούν και άλλες «ένοχες» μεταλλάξεις μελλοντικά.

«Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι σαφώς μια ιδιαίτερα πολύπλοκη πάθηση. Ακόμη και οι 30 γενετικοί παράγοντες κινδύνου που πλέον είναι γνωστοί, εξηγούν μόνο ένα μικρό ποσοστό του συνολικού κληρονομικού παράγοντα. Πιστεύουμε ότι εμπλέκονται πολλές ακόμη γονιδιακές παραλλαγές, η καθεμία αυξάνοντας πολύ λίγο τον κίνδυνο. Οι περισσότερες θα είναι πιθανότατα κοινές, αλλά κάποιες θα είναι σπάνιες», δήλωσε η ερευνήτρια δρ Κάθιν Φέλαν του Κέντρου Καρκίνου Μόφιτ των ΗΠΑ.

«Τώρα πλέον γνωρίζουμε ότι το γενετικό υπόβαθρο μιας γυναίκας ευθύνεται περίπου για το ένα τρίτο του κινδύνου της να αναπτύξει καρκίνο των ωοθηκών. Αυτή είναι η κληρονομική συνιστώσα του κινδύνου για τη εν λόγω νόσο. Είμαστε λιγότερο βέβαιοι για τους περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου, όμως είμαστε σίγουροι για αρκετούς παράγοντες που μειώνουν τον κίνδυνο, όπως η χρήση αντισυλληπτικού χαπιού και η απόκτηση παιδιών», δήλωσε ο Π. Φάροου.

Τα κληρονομικά σφάλματα σε γονίδια όπως το BRCA1 και το BRCA2 αποτελούν περίπου το 40% του κληρονομικού κινδύνου. Αυτά τα σφάλματα είναι σπάνια στον πληθυσμό (υπάρχουν περίπου σε μία γυναίκα στις 300) αλλά αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο τόσο για καρκίνο των ωοθηκών όσο και του μαστού. Άλλες γονιδιακές μεταλλάξεις, που είναι συχνότερες στον πληθυσμό (υπάρχουν σε πάνω από μία γυναίκα στις 100) θεωρούνται ότι αποτελούν το υπόλοιπο 60% του κληρονομικού κινδύνου.

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι οι γενετικοί παράγοντες κινδύνου δεν αφορούν μόνο γονίδια, αλλά και περιοχές του γονιδιώματος που δεν κωδικοποιούν πρωτεΐνες, αλλά ρυθμίζουν απλώς τη δραστηριότητα των γονιδίων. Επίσης, οι επιστήμονες τόνισαν ότι ακόμη και οι γυναίκες που στο DNA τους διαθέτουν πολλαπλούς γενετικούς παράγοντες κινδύνου, ο κίνδυνος να εμφανίσουν καρκίνο των ωοθηκών κάποια στιγμή στη ζωή τους δεν ξεπερνά το 3%.

Στη δεύτερη μελέτη υπήρχε σημαντική ελληνική παρουσία από τους ερευνητές της Ελλάδας και της διασποράς Αντώνη Αντωνίου (Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ), Γεράσιμο Αραβαντινό (Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αγίων Αναργύρων), Ειρήνη Ανδρουλή (Πανεπιστήμιο Τορόντο), Δρακούλη Γιαννουκάκο, Φλωρεντία Φωστήρα και Αθανάσιο Βράτιμο (Δημόκριτος), Γιώργο Φούντζηλα (Νοσοκομείο Παπαγεωργίου και Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Αντώνη Καρνέζη (Πανεπιστήμιο Βρετανικής Κολομβίας Καναδά), Αντωνία Τριχοπούλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών) και Αργύρη Ζιώγα (Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια-Ιρβάιν).

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Continue reading Νέες ανακαλύψεις για το γενετικό υπόβαθρο καρκίνων με ελληνική συμμετοχή

Τα ποντίκια ζουν μαζί με τους ανθρώπους εδώ και τουλάχιστον 15.000 χρόνια

Βασίσθηκε στην ανακάλυψη και ανάλυση 272 δοντιών τρωκτικών, που βρέθηκαν σε προϊστορικούς οικισμούς της Μέσης Ανατολής

Continue reading Τα ποντίκια ζουν μαζί με τους ανθρώπους εδώ και τουλάχιστον 15.000 χρόνια

Από καρδιά πεθαίνει ένας στους 10 Έλληνες

Είναι πρώτη αιτία θανάτου στον κόσμο. Πρώτη και στην Ελλάδα και μάλιστα με μεγάλη συχνότητα. Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat, ένας στους δέκα θανάτους στη χώρα μας οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο. Continue reading Από καρδιά πεθαίνει ένας στους 10 Έλληνες

SOS για την κατανάλωση αντιβιοτικών από τους Έλληνες!

Παγκόσμιοι δευτεραθλητές όσον αφορά το κάπνισμα και πρωταθλητές στη συνταγογράφηση και κατανάλωση αντιβιοτικών είναι οι Έλληνες,

σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του Ο.Ο.Σ.Α που αφορά στην Υγεία.

 

Ξεκινώντας από τα αντιβιοτικά, γι’ αυτά που συνταγογραφούνται – υπάρχουν κι αυτά που δεν συνταγογραφούνται- είμαστε οι πρώτοι στην κατανάλωση τους διεθνώς. Σύμφωνα με τα νεωτέρα στοιχεία που δημοσιεύονται στην έκθεση για το 2017, πάνω άπο 35 συνταγές ανα 1.000 άτομα του πληθυσμού στη χώρα μας παίρνει αντιβιοτικά με συνταγή γιατρού. Ενώ ο μέσος όρος συνταγογράφησης αντιβιοτικών στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α είναι 20.6 ανα 1.000 άτομα, στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός είναι 36.1 ανά 1.000 άτομα. Η Γαλλία ακολουθεί στη δεύτερη θέση, με αναλογία 29.9 άτομα ανά 1.000. Τελευταίοι στην κατανάλωση αντιβιοτικών είναι οι Ολλανδοί, καθώς μόλις 10 στους 1.000 λαμβάνουν αντιβιοτικά.

 

Από την ίδια έκθεση προκύπτει ότι το 20% των γυναικών και σχεδόν το 35% των ανδρών, εξακολουθούν να καπνίζουν σε καθημερινή βάση στη χώρα μας, η οποία με ποσοστό 27,3% μαζί με την Τουρκία, είναι η δεύτερη χώρα μετά την Ινδονησία- ανάμεσα σε 43 χώρες όπου υπάρχουν στοιχεία- στην καθημερινή κατανάλωση καπνού, όταν ο μέσος όρος των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α είναι 18,4%. Μετά την Ελλάδα και την Τουρκία, οι περισσότεροι καπνιστές καταγράφονται στην Ουγγαρία, την Κίνα και την Αυστρία, ενώ οι λιγότεροι στην Ιρλανδία, το Μεξικό και τη Βραζιλία, με ποσοστά καθημερινών καπνιστών που δεν ξεπερνούν το 8%.

 

Όσον αφορά το προσδόκιμο επιβίωσης στη χώρα μας, αυτό βρίσκεται σε σχετικά καλά επίπεδα. Για τους άνδρες είναι τα 78.5 έτη με μέσο όρο του Ο.Ο.Σ.Α τα 77.9 έτη και για τις γυναίκες είναι τα 83.7 έτη , με μέσο όρο τα 83.1 έτη. Οι άνδρες ζουν περισσότερο στην Ιρλανδία , 81.2 χρόνια και λιγότερο στη Λετονία , 69.7 χρόνια, ενώ η πιο μακρόβιες γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο 87.1 έτη στην Ιαπωνία και οι λιγότερο μακρόβιες 77.7 έτη στο Μεξικό.

 

Η ασφαλιστική κάλυψη των Ελλήνων είναι η χαμηλότερη από τις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α . Ασφαλιστική κάλυψη έχει το 86% του πληθυσμού, όταν ο μέσος όρων των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α έχει ασφαλιστική κάλυψη σε ποσοστό που αγγίζει το 98%. H χώρα με καθολική ασφαλιστική κάλυψη 100% , είναι η Βρετανία.

 

Οι Έλληνες πληρώνουν αρκετά χρήματα , ποσοστό 4.4% από τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό για ιατρικές δαπάνες, όταν ο μέσος όρος του Ο.Ο.Σ.Α είναι 3%. Τα λιγότερα χρήματα από την τσέπη τους για δαπάνες υγείας πληρώνουν όσοι ζουν στο Λουξεμβούργο, μόλις 1,4% και τα περισσότερα οι Ελβετοί, ποσοστό 5,3% του οικογενειακού τους προυπολογισμού.

 

Η θέση της Ελλάδας, αναφορικά με το επιπλέον σωματικό βάρος του πληθυσμού, είναι πάνω από τον μέσο όρο του 34,5% που καταγράφεται στο σύνολο των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. Βρίσκεται στο 39,2%. Οι λιγότερο υπέρβαροι -παχύσαρκοι άνθρωποι, οριακά στο 20%, είναι οι Ιάπωνες, ένω οι άνθρωποι με τα περισσότερα επιπλέον κιλά συναντώνται στην ΗΠΑ και το Μεξικό. Όμως το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα παιδιά με παραπάνω κιλά, στη χώρα μας παραμένουν ψηλά στη λίστα του Ο.Ο.Σ.Α. Περίπου 3 στα 10 παραμένουν υπέρβαρα και παχύσαρκα και συναγωνίζονται στο επιπλέον βάρος, παιδιά από τις ΗΠΑ το Μεξικό την Ισπανία και τη ΧΙλή.

 

Τέλος, στην κατανάλωση φρούτων, η Ελλάδα βρίσκεται λίγο κάτω από το μέσο όρο του Ο.Ο.Σ.Α που είναι 56,8%. Στη χώρα μας 55% των πολιτών τρώνε έστω και ένα φρούτο καθημερινά, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Αυστραλία είναι 95%! Τα λιγότερα φρούτα καταναλώνουν- σε ποσοστό που κυμαίνεται γύρω στο 30%- οι Λετονοί και οι Φινλανδοί. Στην κατανάλωση λαχανικών τα πάμε καλύτερα και είμαστε στο 62,2%, όταν ο μέσος όρος των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α είναι στο 59%. Κoντ;a στο μέσο όρο βρισκόμαστε και όσον αφορά την εβδομαδίαια άσκηση, καθώς 6 στους 10 ενήλικες κάνουν κάποια μορφή γυμναστικής.